Oprac. Lek. med. Karolina Dembska

1. Wpływ aspiryny na progresję AMD 

Od pewnego czasu trwa dyskusja na temat wpływu przyjmowania aspiryny na progresję AMD. Jak wykazują wyniki badań, małe dawki kwasu acetylosalicylowego nie dają tu ani negatywnego, ani pozytywnego efektu.

Badanie z 10-letnim okresem obserwacji przeprowadzono na 39 876 zdrowych kobietach w wieku 45 lat lub więcej, które podzielono na dwie grupy. Pierwsza otrzymywała co drugi dzień 100 mg aspiryny, druga placebo.

Wyniki wykazały 111 przypadków wystąpienia AMD wśród osób przyjmujących aspirynę i 134 przypadki zachorowań wśród zażywających placebo. Zespół Williama G. Christena z Bostonu ustalił, że niewielkie dawki kwasu acetylosalicylowego przyjmowanego regularnie, nawet w długim okresie, nie wywołują tej choroby oraz nie mają żadnego znaczenia dla jej profilaktyki.

Z kolei badania osób ze zdiagnozowanym AMD (postać sucha lub wysiękowa) wykazały, że pacjenci, którzy regularnie przyjmują aspirynę, są dwa razy częściej narażeni na rozwój zaawansowanego stadium wysiękowego AMD, niż ci, którzy nigdy nie stosowali tego leku. Naukowcy z Netherlands Institute for Neuroscience and Academic Medical Center zebrali informacje o zdrowiu i stylu życia prawie 4700 osób powyżej 65. r.ż. Do badania włączono pacjentów 7 narodowości: norweskiej, estońskiej, brytyjskiej, francuskiej, włoskiej, greckiej i hiszpańskiej. Spośród 839 osób zażywających aspirynę każdego dnia choroba rozwinęła się do postaci zaawansowanej u 36, czyli średnio u 4 pacjentów na każdych 100 przyjmujących ten lek. Dla porównania, średnio 2 osoby na każde 100 stosujących aspirynę rzadziej (nie codziennie) miały tak samo zaawansowane zmiany. Naukowcy odkryli, że przyjmowanie aspiryny nie wpływa na suchą postać AMD ani na wczesne fazy wysiękowego AMD.

Jednak w przypadku osób z chorobami układu krążenia, które przyjmują aspirynę, aby zapobiec pogarszaniu się kondycji układu sercowo-naczyniowego, korzyści ze stosowania leku przeważają nad ryzykiem chorób oczu.

Źródło: www.ophsource.org; www.ophthalmologyweb.com

2. Pięć najbardziej obiecujących technologii w okulistyce 

Podobnie jak w przypadku innych gałęzi medycyny, również w okulistyce mamy do czynienia z coraz nowszymi osiągnięciami technologicznymi. Poniżej opis pięciu projektów uznanych za najbardziej rozwojowe w dziedzinie okulistyki w roku 2010.

1. Miniaturowy implant teleskopowy VisionCare’s

Technologia VisionCare została zaaprobowana przez Komisję do spraw Żywności i Leków (ang. FDA) w USA. Miniaturowy (wielkości ziarnka grochu) implant przeznaczony jest dla pacjentów w końcowym stadium AMD i stanowi część programu leczenia CentraSight. Umieszcza się go za tęczówką. Implant powiększa obrazy i umożliwia ich projekcję na zdrowsze obszary siatkówki. Umożliwia to oglądanie obiektów znajdujących się w centralnym polu widzenia pacjentom z zachowanym jedynie widzeniem obwodowym. Urządzenie oferuje użytkownikom nie tylko lepszą ostrość wzroku, ale także poprawę jakości życia. Badania kliniczne potwierdziły skuteczność implantu.

2. Optyczna koherentna tomografia komputerowa Optovue iVue

iVue, koherentny tomograf komputerowy z domeną spektralną, wyprodukowany przez Optovue, został uznany za następcę systemu RTVue. iVue oferuje taką samą szybkość skanowania i rozdzielczość obrazu jak większy system RTVue, w wyniku czego gwarantuje wysoką prędkość oraz rozdzielczość skanowanej siatkówki, warstwy włókien nerwowych i rogówki. Urządzenie to działa na standardowym układzie lampy szczelinowej jako bazy i składa się z głowicy do skanowania o wadze zaledwie 2 kg, modułu sterujący, laptopa i przełącznika nożnego.

3. System rozprężający tkanki oczodołu (ang. Orbital Tissue Expander, OTE)

OTE, opracowany przez dra Davida Tse w Miami na Florydzie i wyprodukowany przez Innovia LLC, był w 2010 r. jednym z trzech zwycięzców nagrody na Najlepszy Projekt Sprzętu Medycznego w kategorii Implanty i produkty tkanko-zastępcze. Implant, wykonany z biokompatybilnego, nadmuchiwanego silikonu, jest idealny dla dzieci z wrodzonym brakiem oczu, mikroftalmią lub tych które straciły gałkę oczną w wyniku urazu lub infekcji. Jest on umieszczony w oczodole i utrzymywany na miejscu dzięki tytanowemu mocowaniu do bocznej krawędzi oczodołu. W środkowej i przedniej części znajduje się dozownik, który za pośrednictwem igły 30 G umożliwia wstrzykiwanie roztworu soli i rozszerzanie implantu do końcowej objętości około 5 cm³. Po serii zastrzyków stopniowo zwiększany implant będzie wywierać presję na ściany oczodołu w celu stymulowania wzrostu kości, umożliwi tym samym zwiększanie objętości oczodołu analogiczne do normalnego wzrostu w oku towarzyszącym, co zapobiegnie asymetrii twarzy. Wszczepienie OTE eliminuje konieczność przeprowadzania u dzieci wielu zabiegów, wynikającą z częstej wymiany implantów na większe.

4. Soczewki kontaktowe wzbogacone witaminą E

Naukowcy z University of Florida w Gainesville opracowali soczewki kontaktowe wzbogacone witaminą E. Ten silny antyoksydant został wbudowany w strukturę soczewek, celem wolnego uwalniania na powierzchnię gałki ocznej. Główną ideą naukowców było opracowanie systemu przedłużającego działanie leków przeciwjaskrowych, co udało się osiągnąć na modelu zwierzęcym za pomocą tego od dawna znanego antyoksydantu.

Cząsteczki witaminy działają jak „nanocegły”, dzięki którym molekuły leku przeciwjaskrowego nie mogą bezpośrednio penetrować przez rogówkę. Te „nanocegły” są dużo większe niż cząsteczki leku (kilkaset razy większe) i tworzą swego rodzaju tor przeszkód dla leku, tak że jego cząsteczki muszą przemieszczać się znacznie dłuższą ścieżką. Wydłuża to czas uwalniania leku z soczewki i czas ekspozycji na powierzchnię gałki ocznej. W badaniach na zwierzętach soczewki kontaktowe wzbogacone witaminą E wydłużały czas działania leków nawet do 100 razy w porównaniu z większością komercyjnych soczewek. Soczewki te mogą być przeznaczone do ciągłego noszenia do jednego miesiąca. Ponadto powinny one także zmniejszać wchłanianie, a tym samym ogólnoustrojowe działania niepożądane leków przeciwjaskrowych. Witamina E dodatkowo blokuje promieniowanie UV, bez jakiegokolwiek obniżenia przejrzystości SK. Soczewki te przed wprowadzeniem na rynek wymagają dalszych badań klinicznych.

5. Implanty siatkówkowe

Istnieją dwie główne drogi dostępu implantów do siatkówki: podsiatkówkowy i nasiatkówkowy. Wiele firm na całym świecie pracuje nad różnymi modelami z wykorzystaniem obu metod. Dostęp podsiatkówkowy polega na wszczepieniu implantu w rejonie plamki przy zachowaniu naturalnego kierunku przetwarzania światła. Dostęp nasiatkówkowy także obejmuje wprowadzenie układu w obszarze plamki, ale do prawidłowego funkcjonowania wymaga dodatkowych urządzeń, takich jak kamery lub okulary.

Niemiecka firma ogłosiła niedawno wyniki swoich pierwszych prób wszczepienia implantu podsiatkówkowego (Retinal Implant AG ) u pacjentów z retinitis pigmentosa. Implant składa się z układu stymulacji zbudowanego z 1500 elektrod, do którego energia jest dostarczana za pomocą gniazdka znajdującego się za uchem. Jedenastu pacjentów, których poddano śródnaczyniówkowej implantacji tego chipa, zauważyło znaczącą poprawę widzenia w czasie i dobrze go tolerowało. Wszystkie z wyjątkiem jednego implantu usunięto w ciągu jednego lub trzech miesięcy.

Przykładem implantu nasiatkówkowego jest Argus II Retinal Prosthesis, druga generacja 60-elektrodowej sztucznej protezy stworzonej przez Lawrence Livermore National Laboratory, obecnie w fazie badań. Istnieją trzy główne elementy tej sztucznej siatkówki: (1) cienkowarstwowy układ elektrod, (2) biokompatybilny system elektroniczny, który stymuluje siatkówkę, i bezprzewodowy dostęp do zasilania i komunikacji oraz (3) niezbędne narzędzia chirurgiczne do prawidłowej implantacji. Wszczep działa w połączeniu z kamerą zewnętrzną i systemem przetwarzania obrazu.

Źródło: www.ophthalmologyweb.com

„Przegląd Okulistyczny” 2011, nr 5 (43)