Leopold SCHMETTERER

Departments of Clinical Pharmacology and Center of Medical Physics and Biomedical Engineering, Medical University of Vienna, Austria

Oczny przepływ krwi i pole widzenia

w jaskrze – wpływ dorzolamidu

Główne tezy wykładu wygłoszonego przez prof. L. Schmetterera podczas VII Sympozjum Jaskry, tłumaczonego symultanicznie.

Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe (CW) stanowi główny czynnik progresji neuropatii jaskrowej. W licznych badaniach wykazano, że redukując CW, można spowolnić progresję zmian w polu widzenia. W badaniach tych zaobserwowano, że istnieje jednak grupa pacjentów, u których choroba postępuje mimo prawidłowej kontroli CW. Staje się to zrozumiałe, kiedy weźmie się pod uwagę inne czynniki ryzyka wystąpienia, rozwoju i progresji jaskry. Wśród tych, które zidentyfikowano, szczególną uwagę zwrócono na obniżone ciśnienie perfuzji w gałce ocznej oraz niskie ogólne ciśnienie krwi, ponieważ są one czynnikami podlegającymi modyfikacji. Przepływ krwi w gałce ocznej stanowi siłę napędową dla ciśnienia perfuzji. Dane te dodatkowo potwierdzają sformułowaną wiele lat wcześniej hipotezę o wpływie czynników naczyniowych na patomechanizm rozwoju jaskry.

Stąd też istotna jest znajomość leków, które zwiększają przepływ krwi w gałce ocznej, nie powodując obniżenia ogólnego ciśnienia krwi. Nie wolno także zapominać, że kiedy obniżamy CW, lecząc pacjentów, każdego dnia zwiększamy ciśnienie perfuzji w gałce ocznej. Jakkolwiek leki wysoce swoiste dla łożyska naczyniowego gałki ocznej cieszą się szczególnym zainteresowaniem. Podstawową grupę stanowią tu inhibitory anhydrazy węglanowej .Wiele lat temu wykazano, że acetazolamid to czynnik wazodilatacyjny w mózgu i gałce ocznej, ale znaczenie ogólnoustrojowych działań niepożądanych leku utrudnia długotrwałe rutynowe podawanie go u pacjentów z jaskrą. Stosowanie miejscowych preparatów przeciwjaskrowych zawsze rodzi pytanie, czy docierają one do tylnego bieguna w odpowiednim stężeniu umożliwiającym rozszerzenie naczyń. Wykazaliśmy, że 6-miesięczne leczenie dorzolamidem jest rzeczywiście połączone z istotną poprawą przepływu krwi w obrębie głowy nerwu wzrokowego, a także z normalizacją regulacji przepływu krwi w gałce ocznej [1, 2].

Najnowsze badanie dra Martineza z Hiszpanii potwierdziło te doniesienia. Dodatkowo badanie wykazało wyższość stosowania leczenia preparatem złożonym tymolol/dorzolamid nad leczeniem połączeniem tymolol/brynzolamid przy zapobieganiu progresji zmian w polu widzenia [3]. Jest to najprawdopodobniej wynik zwiększenia przepływu krwi w naczyniach pozagałkowych przez tymolol/dorzolamid, czego nie obserwowano przy tymololu/brynzolamidzie. Ponieważ dorzolamid i brynzolamid należą do jednej grupy leków, uzyskany wynik był w pewnym stopniu zaskoczeniem. Praca prezentowana podczas ostatniego spotkania ARVO w Fort Lauderdale w 2011 ma także udowodnić, że dorzolamid dociera do tylnego bieguna gałki ocznej w znacznie wyższym stężeniu niż brynzolamid [4]. Wyniki te stanowią dobre wytłumaczenie lepszych efektów dorzolamidu niż brynzolamidu w zapobieganiu progresji zmian w polu widzenia.

Piśmiennictwo

1. Fuchsjäger-Mayrl G., Wally B., Rainer G., Buehl W., Aggermann T., Kolodjaschna J., Weigert G., Polska E., Eichler H.G., Vass C., Schmetterer L. Effect of dorzolamide and timolol on ocular blood flow in patients with primary open angle glaucoma and ocular hypertension. Br J Ophthalmol 2005 Oct; 89 (10): 1293–1297.

2. Fuchsjäger-Mayrl G., Georgopoulos M., Hommer A., Weigert G., Pemp B., Vass C., Garhöfer G., Schmetterer L. Effect of dorzolamide and timolol on ocular pressure: blood flow relationship in patients with primary open-angle glaucoma and ocular hypertension. Invest Ophthalmol Vis Sci 2010 Mar; 51 (3): 1289–1296.

3. Martínez A., Sanchez-Salorio M. Predictors for visual field progression and the effects of treatment with dorzolamide 2% or brinzolamide 1% each added to timolol 0.5% in primary open-angle glaucoma. Acta Ophthalmol 2010 Aug; 88 (5): 541–552.

4. Gajanan R.J., Kadam R.S., Tyagi P., Ogidigben M.J., Kompella U.B. Comparison of Ocular Pharmacokinetics of Dorzolamide and Brinzolamide in Pigmented Rabbit after Single and Multiple Topical Administrations. ARVO 2011 Abstract 3239.

„Przegląd Okulistyczny” 2011, nr 3 (41), s. 19.