Oprac. lek. med. Dorota SZUMNY

Postępowanie w AMD

Wytyczne AAO z 2008 roku.

1. Początkowy wywiad chorobowy:

• objawy (metamorfopsje, obniżenie ostrości wzroku),
• przyjmowane leki i suplementy diety,
• choroby ogólnoustrojowe,
• choroby oczu,
• wywiad rodzinny, szczególnie dotyczący AMD,
• styl życia, w szczególności palenie papierosów.

2. Początkowe badanie fizykalne:

• ostrość wzroku,
• badanie stereoskopowe plamki

3. Badania dodatkowe:

Angiografia fluoresceinowa wskazana jest:

• gdy pacjent skarży się na nowe metamorfopsje;
• gdy pacjent z niewiadomej przyczyny ma zaburzenia widzenia,
• gdy podczas badania dna oka zauważone zostanie uniesienie RPE (retinal pigment epithelium, nabłonek barwnikowy siatkówki) siatkówki, krwotok podsiatkówkowy, wysięki twarde lub włóknienie podsiatkówkowe;
• aby wykryć obecność lub określić powiększanie się, typ, wielkość i lokalizację CNV (choroidal neovascularization, neowaskularyzacja naczyniówkowa) oraz określić, jaką część zmian stanowi klasyczne CNV;
• aby zastosować odpowiednie leczenie (chirurgię z fotokoagulacją laserową lub PDT z werteporfiną);
• aby wykryć przetrwałe lub nawracające CNV po zastosowanym leczeniu;
• aby odnaleźć przyczynę utraty wzroku, nieustaloną podczas badania klinicznego.

Każdej angiografii powinien towarzyszyć plan opieki nad pacjentem i postępowania w razie powikłań.

4. Wywiad chorobowy przy kolejnych badaniach:

• objawy (spadek ostrości wzroku, metamorfopsje),
• zmiany w przyjmowanych lekach i suplementach diety,
• choroby oczu i ogólne (od ostatniego badania)
• zmiany stylu życia, np. zaprzestanie palenia papierosów.

5. Kolejne badania fizykalne:

• ostrość wzroku,
• stereoskopowe badanie dna oka.

6. Kontrole po leczeniu neowaskularnej postaci AMD.

Należy:

• powiedzieć pacjentowi o ryzyku, korzyściach i powikłaniach leczenia oraz uzyskać zgodę na nie;
• zbadać pacjenta leczonego doszklistkowymi iniekcjami ranibizumabu ok. 4 tygodnie po terapii;
• zbadać pacjenta leczonego doszklistkowymi iniekcjami bewacyzumabu ok. 4–8 tygodni po terapii;
• zbadać pacjenta leczonego doszklistkowymi iniekcjami pegaptanibu ok. 6 tygodni po terapii;
• zbadać i wykonywać AF przynajmniej co 3 miesiące, do 2 lat po PDT z werteporfiną;
• zbadać pacjenta leczonego za pomocą chirurgii laserem cieplnym ok. 2–4 tygodni po terapii, a następnie 4–6 tygodni później;

OCT, angiografia fluoresceinowa i fotografia dna oka mogą być pomocne w wykrywaniu objawów wysięku i powinny być wykonane przy wskazaniach klinicznych.

Dalsze badania powinny być wykonane w zależności od wyników badania klinicznego i opinii lekarza prowadzącego leczenie.

7. Edukacja pacjenta.

Należy:

wytłumaczyć rokowanie i potencjalne korzyści z leczenia odpowiedniego dla stanu narządu wzroku i zdrowia ogólnego;

• zachęcić pacjenta z wczesnym AMD do regularnych badań okulistycznych z rozszerzeniem źrenicy, aby wcześnie wykryć zmiany średnio zaawansowane;
• pouczyć pacjenta ze średnio zaawansowanym AMD o metodach wykrywania nowych objawów CNV i konieczności szybkiego kontaktu z lekarzem, jeżeli się one pojawią;
• poinstruować pacjentów z jednostronnymi objawami choroby, aby kontrolowali widzenie w drugim oku i regularnie badali się okresowo, nawet przy braku jakichkolwiek objawów chorobowych, a szczególnie gdy pojawią się nowe lub znaczące objawy wzrokowe;
• poinstruować pacjentów, jakie są objawy zapalenia wnętrza gałki ocznej, włączając ból, zwiększony dyskomfort, nasilające się zaczerwienienie oka, zamazane i nieostre widzenie, zwiększona wrażliwość na światło i zwiększona liczba mroczków w polu widzenia, pouczyć o konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w razie ich wystąpienia;
• zachęcać pacjentów do zaprzestania palenia papierosów, ponieważ wyniki obserwacji klinicznych wskazują na istnienie związku między paleniem a AMD; zaprzestanie palenia papierosów przyniesie także inne korzyści dla zdrowia;
• pacjentów z niską ostrością wzroku należy poinformować o możliwości rehabilitacji wzrokowej i opiece socjalnej.